സംഭരണശേഷി കുറഞ്ഞ ഹാര്‍ഡ് ഡിസ്കുകള്‍ കൂട്ടി ചേര്‍ത്ത് വലിയ സംഭരണശേഷി കൈവരുത്തുന്നതിന് കമ്പ്യൂട്ടറുകളില്‍ ഉപയോഗിക്കുന്ന സാങ്കേതികവിദ്യയാണ് റയിഡ് (RAID-Redundant Array of Inexpensive Disks). റയിഡ് ഉപയോഗിച്ച് സംഭരണശേഷി കൂടുമെന്നു മാത്രമല്ല, പ്രവര്‍ത്തനശേഷിയിലും (Performance), ലഭ്യതയിലും (redundancy) എടുത്തുപറയത്തക്ക വര്‍ദ്ധന കൈവരിക്കാൻ കഴിയും. ഉപയോഗത്തിനും പ്രവര്‍ത്തനശേഷിക്കും അനുസൃതമായി റയിഡ് പല രീതിയില്‍ നിര്‍മ്മിക്കാം; റയിഡ് ലെവല്‍ 0 ,റയിഡ് ലെവല്‍ 1 മുതലായവ ഇതിന് ഉദാഹരണങ്ങളാണ്.
TYPES
1. ഹാര്‍ഡ് വേര്‍ റയിഡ്
2. റയിഡ് ലെവലുകള്‍
3. സോഫ്റ്റ് വേര്‍ റയിഡ്
1. ഹാര്‍ഡ് വേര്‍ റയിഡ്
2. റയിഡ് ലെവലുകള്‍
3. സോഫ്റ്റ് വേര്‍ റയിഡ്
Hardware RAID
ഹാര്‍ഡ് വേര്‍ റയിഡില്‍ ഒരു പ്രത്യേക റയിഡ് കണ്‍ട്രോളര്‍ ആവശ്യമാണ്.ഇവ സെര്‍വര്‍കളുടെ മദര്‍ ബോര്‍ഡില്‍ ഉറപ്പിച്ച ശേഷം ഇന്റര്‍ഫേസ് കേബിള്‍ വഴി ഹാര്‍ഡ് ഡിസ്ക് കളുമായി ബ്ന്ധിപ്പിക്കുന്നു.റയിഡിനെ നിയന്ത്രിക്കുന്നതും റയിഡ് ക്രമീകരിക്കുന്നതും ഈ കണ്‍ട്രോളര്‍ കാര്‍ഡ് ആയിരിക്കും.റയിഡ് കണ്‍ട്രോളര്‍ സെര്‍വര്‍കളുടെ പ്രവര്‍ത്തനശേഷി വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കാന്‍ സഹായിക്കുന്നു.
RAID Levels
RAID Level 0
റയിഡ് ലെവല്‍ 0 യില്‍ സാധാരണയായി 2 ഹാര്‍ഡ് ഡിസ്ക് കള്‍ ഉണ്ടാവും. ഇവയില്‍ ഡാറ്റാ തുല്യമായി വീതിച്ച് എഴുതുന്നു. അതിനാല്‍ പ്രവര്‍ത്തനശേഷി കൂടുതലായിരിക്കും പക്ഷെ ലഭ്യത ഇല്ലാത്തതിനാല്‍ ഇത് വളരെ കുറച്ച് മാത്രമാണു ഉപയോഗിക്കുന്നത്.ചില ദ്രുശ്യ സംയോജന രംഗത്തും (Video Editing and streaming) മറ്റും ഈ റെയിഡ് ഉപയോഗിക്കുന്നു.
RAID Level 1
റയിഡ് ലെവല്‍ 1ല്‍ കുറഞ്ഞത് 2 ഹാര്‍ഡ് ഡിസ്കുകള്‍ ഉണ്ടാകും. ഇവയില്‍ ഒരേ ഡാറ്റ രണ്ടു ഹാര്‍ഡ് ഡിസ്കുകളിലും ഒരേ പോലെ എഴുതുന്നു ഇവയുടെ പ്രധാന ദോഷം ആകെയുള്ള സംഭരണ ശേഷിയുടെ പകുതി മാത്രമേ ലഭിക്കുകയുള്ളു എന്നതാണ്.എങ്കിലും ഇവ ഓപ്രേറ്റിങ്ങ് സിസ്റ്റം ലോഡ് ചെയ്യുന്നതിനും മറ്റും ഉപയോഗിക്കുന്നു.ഇതില്‍ ഒരു ഹാര്‍ഡ് ഡിസ്ക് നഷ്ടപെട്ടാലും ഡാറ്റ അടുത്ത ഹാര്‍ഡ് ഡിസ്കില്‍ നിന്നും ഉപയോഗിക്കാന്‍ സാധിക്കും.താരതമ്യേന മെച്ചപെട്ട പ്രവര്‍ത്തനശേഷി ഈ റയിഡ് ലെവലില്‍ നിന്നും പ്രതീഷിക്കാം.
RAID Level 3
റയിഡ് ലെവല്‍ 3ല്‍ കുറഞ്ഞത് 3 ഹാര്‍ഡ് ഡിസ്കുകള്‍ ആവശ്യമാണ്.ഇതില്‍ ഒരു ഹാര്‍ഡ് ഡിസ്കില്‍ പാരിറ്റി എഴുതുന്നു ബാക്കി ഹാര്‍ഡ് ഡിസ്ക് കളില്‍ ഡാറ്റ തുല്യ വലിപ്പമുള്ള ബ്ലോക്കുകളായി തിരിച്ച് മാറി മാറി എഴുതുന്നു. ഈ റയിഡ് ലെവല്‍ ഏകദേശം റയിഡ് ലെവല്‍ 5 നു തുല്യമാണു എന്നിരുന്നാലും റയിഡ് ലെവല്‍ 5ല്‍ പ്രവര്‍ത്തനശേഷി കൂടുതലുള്ളതിനാല്‍ റയിഡ് ലെവല്‍ 3 സാധാരണ ഉപയോഗിക്കറില്ല.ഇതില്‍ ഒരു ഹാര്‍ഡ് ഡിസ്ക് നഷ്ടപ്പെട്ടാല്‍ ഡാറ്റ ഉപയോഗിക്കാന്‍ പറ്റും. റയിഡ് ലെവല്‍ 3യില്‍ n-1 സംഭരണശേഷി ഉണ്ട് (n=ആകെ ഹാര്‍ഡിസ്ക്കു കളുടെ എണ്ണം.)
RAID Level 5
റയിഡ് ലെവല്‍ 5ലും കുറഞ്ഞത് 3 ഹാര്‍ഡ് ഡിസ്കുകള്‍ ആവശ്യമാണ്.ഇതില്‍ പാരിറ്റി പല ഹാര്‍ഡ് ഡിസ്ക് കളിലായി വീതിച്ച് എഴുതുന്നു ബാക്കി ഹാര്‍ഡ് ഡിസ്ക് കളില്‍ ഡാറ്റ തുല്യ വലിപ്പമുള്ള ബ്ലോക്കുകളായി തിരിച്ച് മാറി മാറി എഴുതുന്നു.റയിഡ് ലെവല്‍ 5ല്‍ പ്രവര്‍ത്തനശേഷി കൂടുതലായതിനാല്‍ ഇതു വളരെ സാധാരണയായി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്. റയിഡ് ലെവല്‍ 5ലും n-1 സംഭരണശേഷി ഉണ്ട്. ഇതിലും ഒരു ഹാര്‍ഡ് ഡിസ്ക് നഷ്ടപ്പെട്ടാല്‍ ഡാറ്റ ഉപയോഗിക്കാന്‍ പറ്റും.
SOFTWARE RAID
സോഫ്റ്റ് വേര്‍ റയിഡില്‍ പ്രത്യേക റയിഡ് കണ്‍ട്രോളര്‍ ആവശ്യമല്ല. ഇതിന്റെ ക്രമീകരണങ്ങള്‍ നടത്തുന്നത് ഓപ്രേറ്റിങ്ങ് സിസ്റ്റത്തിലാണ്.വളരെ ചിലവു കുറഞ്ഞ ഈ രീതിയില്‍ പക്ഷെ പ്രവര്‍ത്തനശേഷി ഒട്ടും കൂടില്ല എന്നു മാത്രമല്ല അല്പ്പം കുറയും. സാധാരണയായി റയിഡ് ലെവല്‍ 0ഉം റയിഡ് ലെവല്‍ 1ഉം മാത്രമേ സോഫ്റ്റ് വേര്‍ റയിഡില്‍ ഉപയോഗിക്കാന്‍ സാധിക്കുകയുള്ളു.താരതമ്യേന ചെറിയ സെര്‍വര്‍കളില്‍ മാത്രമേ ഇത് ഉപയോഗിക്കാറുള്ളു.
